شکاف بیش از پیش در غربالگری و تشخیص پوکی استخوان در دوران پاندمی کرونا

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از  وبدا، دکتر باقر لاریجانی  به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان با تبیین اینکه از آغاز پاندمی کووید-19 در دسامبر 2019 تا کنون جهان با چالش بی سابقه ای روبرو بوده است، افزود:  پاندمی کووید-19 را تنها نمی توان به عنوان همه گیری یک بیماری عفونی در نظر گرفت. این پاندمی بر همه بخش های جامعه جهانی از جمله سلامت، اقتصاد، فرهنگ و سیاست تاثیر عمیق داشته است که تاثیر آن تا مدتها ادامه خواهد داشت.

وی ادامه داد: تلاش های گسترده سال های اخیر برای کنترل و پیشگیری از بیماری های غیرواگیر نیز تا حدود زیادی تحت الشعاع این پاندمی قرار گرفته است. از یک طرف مبتلایان به بیماری های غیرواگیر در صورت ابتلا به بیماری کووید-19 فرم های شدید تر بیماری را تجربه خواهند کرد و از طرف دیگر به دلیل اختلالاتی که در ارائه خدمات پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر رخ داده است، مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری های غیرواگیر در دوران اپیدمی افزایش چشم گیری داشته که انتظار می رود این تاثیر در دوران پس از کووید نیز ادامه داشته باشد.

نایب رییس کمیته ملی پیشگیری و مدیریت بیماری های غیرواگیر با بیان اینکه نتایج یک پیمایش سریع که توسط سازمان جهانی بهداشت انجام شده است نشان داد که در بیش از 75% کشورهای جهان خدمات پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر بطور کامل یا تا حدودی دچار اختلال شده است خاطرنشان کرد: عدم مراجعه بیماران برای دریافت خدمات سرپائی به دلیل ترس از ابتلا برای دریافت خدمات، کاهش نرخ بستری بیماران در بیمارستانها به دلیل لغو اعمال جراحی الکتیو، شیفت تمام یا بخشی از زمان کار کارکنان بخش سلامت در برنامه های مبارزه با کووید19، محدودیت های منع رفت و آمد و اختلال در سیستم حمل و نقل عمومی و تعطیلی خدمات غربالگری مبتنی بر جمعیت از شایع ترین دلائل اختلال در خدمات بیماری های غیرواگیر هستند.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم مهمترین رویکردهائی که نظام های سلامت برای مقابله با این اختلالات اتخاذ کرده اند را شامل  تریاژ بیماران بر حسب اولویت های ارائه خدمات، ارائه خدمات از راه دور (تله مدیسین) به جای خدمات حضوری، تغییر و واگذاری نقش ها و مسئولیتها و راهکارهای نوآورانه برای زنجیره تامین خدمات، داروها و تجهیزات مورد نیاز دانست و تصریح کرد: اختلال خدمات پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر در کشور نیز به خصوص در اوائل اپیدمی چشمگیر بوده است که با گذشت زمان بخشی از این اختلال با اتخاذ رویکردهای مختلف جبران شده ولی بخشهایی از آن کماکان دچار اختلال است.

 دکتر لاریجانی در خصوص خدمات پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپروز گفت:  این مساله بهداشتی نیز همانند سایر بیماری های غیرواگیر در تمام جهان متاثر از پاندمی کووید-19 بوده است و  در حالی که شکاف بزرگی برای تشخیص و درمان استئوپروز حتی قبل از دوران پاندمی وجود داشته است، این شکاف در دوران اپیدمی عمیق تر شده است.

وی ادامه داد: در یک مطالعه در بریتانیا نشان داده شد که تعداد موارد خطر سنجی شکستگی با استفاده از ابزار فرکس در جهان در دوران پاندمی به کمتر از یک دوم در مقایسه با زمان مشابه قبل از پاندمی رسیده است که نشان دهنده اختلال شدید در دریافت خدمات ویزیت و مشاوره است.

دکتر لاریجانی افزود: در مطالعه دیگری در شمال ایتالیا در یک مرکز درمانی نشان داده شده که موارد انجام دانسیتومتری در دوران اوج اپیدمی به کمتر از 20% زمان مشابه رسیده و در مقاطعی حتی به صفر نزدیک شده است.

وی ادامه داد: انجمن ها و سازمان های بین المللی در تلاش برای پاسخ به سوالات و ابهامات فراوانی که در این حوزه وجود دارد اقدام به انتشار راهنماهای بالینی برای ارائه خدمات  مرتبط با درمان استئوپروز و پیشگیری از شکستگی کرده اند تا اختلال ایجاد شده تا حدودی جبران گردد. اتخاذ سیاست ها و استراتژی های متناسب با شرایط پاندمی با هدف حفظ تامین خدمات ضروری تشخیص و درمان استئوپروز و پیشگیری از شکستگی از اولویت های فعلی کشور در این زمینه می باشد.

نایب رییس کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر ضمن اشاره به عزم استوار وزارت بهداشت در کنترل بیماری‌های غیرواگیر، گفت: پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با همکاری دفتر مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت و دفتر آموزش و ارتقا سلامت معاونت بهداشت وزارت بهداشت هر ساله در هفته های منتهی به روز جهانی پوکی استخوان فعالیت هایی را به منظور کاهش بار این بیماری در کشور از جمله برگزاری وبینار و دوره های آموزشی تخصصی، برگزاری کمپین، تهیه و توزیع کتابچه ها، پمفلت و پوستر آموزشی برای عموم انجام میدهد. این پژوهشگاه به عنوان یکی از اعضای فعال بنیاد بین المللی استئوپروز، خدمات جامعی را نیز به بیماران ارائه می دهد.

ریبس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم در ادامه از برگزاری وبینار پیشگیری و درمان استئوپروز پنجشنبه اول آبان ماه سال جاری خبر داد و ادامه داد:  مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه پروژه های مهمی همچون  نظام ارائه خدمات یکپارچه شکستگی در قالب کلینیک های FLS با مشارکت وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی کشور، نظام ثبت داده های استئوپروز، مطالعه چند مرکزی استئوپروز ایرانیان (آیموس)  را در دست دارد.